Nowa pora nocna wciąż budzi wiele wątpliwości i niejasności. Poniżej postaramy się przybliżyć dwie definicje pory nocnej, jednej do naliczania dodatków do wynagrodzenia i drugiej do ustalania czasu pracy kierowcy.
Podpisana przez prezydenta ustawa o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw z dnia 16 września 2011 r. wprowadziła z dniem 1 stycznia 2012 r. liczne i bardzo istotne zmiany nie tylko w ustawie o transporcie drogowym czy ustawie Prawo o ruchu drogowym, ale także w ustawie o czasie pracy kierowców.
Nowością jest wprowadzenie do ustawy o czasie pracy kierowców nowej definicji pory nocnej dla kierowców, która do tej pory nie była przewidziana w ustawie.
Odnośnie pory nocnej zastosowanie miał tylko Art. 1517 § 1 Kodeksu pracy, mówiący, iż porą nocną jest czas 8 godzin przypadający pomiędzy godzinami 21.00 a 7.00. Godziny te ustalane są indywidualnie przez każdego pracodawcę i powinny one zostać określone w regulaminie pracy (lub układzie zbiorowym pracy, jeśli pracownik jest nim objęty). Jeśli pracodawca nie ma obowiązku tworzenia regulaminu pracy, czyli w małych firmach gdzie liczba pracowników nie przekracza 20 osób, określenie pory nocnej powinno nastąpić w innej pisemnej formie np. w obwieszczeniu. Zgodnie z Art. 29 § 3 pkt 5 Kodeksu Pracy pracodawca ma obowiązek powiadomienia pracownika o obowiązującej pracownika porze nocnej w ciągu 7 dni od dnia zawarcia z nim umowy o pracę.
Nowa pora nocna
Definicja pory nocnej została dodana do Art. 2 Ustawy o czasie pracy kierowców w punkcie 6a i ma zastosowanie wyłącznie do celów ustalania czasu pracy, a mianowicie pora nocna to okres czterech godzin pomiędzy godziną 00.00 i godziną 07.00. Porę nocną zatem skrócono o połowę. Dla przewoźników jest to bardzo korzystna zmiana, biorąc pod uwagę fakt, iż zgodnie Art. 21 w/w ustawy w przypadku, gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin w danej dobie.
Każdy pracodawca powinien określić godziny pory nocnej dla kierowców obowiązujące w firmie.
Skrócenie czasu trwania pory nocnej do 4 godzin powoduje, iż organizowanie pracy dla kierowców tak, aby w porze nocnej jej nie wykonywali będzie łatwiejsze i bardziej prawdopodobne.
Bez znaczenia jednak jest czy pora nocna przypada na początek czy też na koniec okresu pracy w danym dniu. Jednak przekroczenie 10 godzin pracy musi zakończyć dany dzień pracy kierowcy, bez względu na to czy kierowca osiągnął cel swojego przewozu drogowego, w przeciwnym razie każde, nawet nieznaczne przekroczenie tego maksymalnego 10 godzinnego czasu pracy w danym dniu stanowić będzie wykroczenie.
Co zaliczamy do czasu pracy kierowcy
Mając na myśli wspomniany wyżej czas pracy kierowcy należy pamiętać, że nie chodzi tylko i wyłącznie o czas prowadzenia pojazdu. Żeby rozwiać wątpliwości do czasu pracy kierowcy zgodnie z Art. 6 Ustawy o czasie pracy kierowców zaliczają się także wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w szczególności: prowadzenie pojazdu, załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem, nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym, czynności spedycyjne, obsługę codzienną pojazdów i przyczep, inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy, niezbędne formalności administracyjne, utrzymanie pojazdu w czystości.
Jak czytamy dalej czasem pracy kierowcy jest również czas poza przyjętym rozkładem czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy kierowcy w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu.
Do czasu pracy kierowcy wlicza się przerwę w pracy trwającą 15 minut, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin.
Pora nocna a naliczenie dodatków do wynagrodzenia
Istotne jest fakt, że zawarta w Ustawie o czasie pracy kierowców definicja pory nocnej jak już na wstępie zostało wspomniane ma zastosowanie wyłącznie do celów ustalania czasu pracy. Wprowadzenie nowej definicji pory nocnej dla kierowców nie oznacza nieobowiązywania już dotychczasowej 8 godzinnej pory nocnej wynikającej z Kodeksu Pracy, która dotyczy wszystkich pracowników zatrudnionych w firmie, nie tylko kierowców. Dodatki do wynagrodzenia z tytułu godzin nocnych wynikające z Art. 1518 § 1 Kodeksu Pracy w wysokości 20 % stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, naliczane są na podstawie godzin przepracowanych pomiędzy 21.00 a 7.00 (wybrane 8 godzin)
Tak więc od 1 stycznia 2012 trzeba będzie stosować dla kierowców dwie pory nocne:
1. dotychczasową 8 godzinną, aby obliczyć wysokość dodatku za prace w nocy
2. nową 4 godzinną, aby ustalić, czy kierowca będzie mógł pracować ponad 10 godzin w danej dobie.
